PİL-BATARYA NEDİR ? BATARYA ÖMRÜ NASIL UZATILIR ?

    Pil veya diğer adıyla bataryaların hayatımızda devasa bir kullanım alanı var. Sürekli yanımızdan ayırmadığımız cep telefonlarımız başta olmak üzere, şarj ederek kullandığımız bütün elektronik cihazlarımızda enerji deposu olarak pil bulunur ve bu piller tekrar tekrar şarj edilerek kullanılır. Hemen hemen hayatımızın her noktasında bu kadar yaygın olarak kullandığımız enerji deposu hakkında ne kadar şey biliyoruz ve bu pillerin ömrünün daha uzun olması için neler yapmalıyız, nasıl kullanmalıyız? Bu yazımızda genel hatlarıyla pillerden bahsedeceğiz ve telefonlarımızda bulunan bataryaların daha uzun ömürlü olması için tavsiyelerde bulunacağız.

      Pil, elektrik enerjisini kimyasal bir depo olarak saklayabilen ve gerekli durumda tekrar bu enerjiyi elektrik olarak kullanmamıza olanak veren bir aygıttır. Yani piller depoladıkları elektriği gerektiğinde hemen elektrik enerjisine çevrilebilecek biçimde kimyasal bir depoda muhafaza edebilen aletlerdir.

   Piyasada birçok pil çeşidi vardır. En çok bilineni Lityum-İyon ve Çinko-Karbon pillerdir. Piller şarj edilebilen ve edilemeyen olarak ikiye ayrılır. Örneğin Çinko-Karbon piller şarj edilemeyen, Lityum-İyon pillerde şarj edilebilen piller sınıfında yer alır. Diğer şarj edilemeyen piller ise Çinko-Kloroid, Alkalin, Gümüş-Oksit, Lityum, Civa … Şarj Edilebilen piller ise Kurşun-Asit, Sodyum-Sülfür, Nikel-Demir … Şeklinde uzayıp giden bir liste yapabiliriz.

    Şarj edilemeyen piller tek kullanımlıktır ve kullanıldıktan sonra değiştirilip yenisi takılır. Ama şarj edilebilen cep telefonları gibi şarjlı cihazlarımızın pilleri şarj cihazları yardımıyla defalarca kez şarj edilip kullanılır. Dolayısıyla şarj cihazları pillerin güvenliği ve ömrü konusunda çok önemli bir yere sahiptirler. Orijinal olmayan, düşük kaliteli yan sanayi şarj cihazları pillerin çabuk bozulmasına, şişmesine ve hatta patlamasına bile sebep olabilirler. Özellikle yeni çıkan akıllı cihazlarda bulunan piller akıllı pillerdir. Bu pillerin güvenli ve hızlı dolması için şarj cihazı ve telefon arasında bir iletişim gerçekleşir ve pilin durumuna göre enerji gönderilerek şarj işlemi yapılır. Dolayısıyla orijinal olmayan, düşük kaliteli yan sanayi  şarj cihazlarında bu durum sıkıntı oluşturacaktır. Yine kaliteli olmayan USB kablolar da gerilim yarattığı için ısınmaya ve bataryaların zarar görmesine sebep olurlar. Mecbur kalmadıkça bataryalarınızı orijinal şarj dışında bilgisayar, TV, araç şarjı, kalitesiz powerbanklar vb. yerlerden şarj etmeyin.

   Bataryanızı sıcak ortamlardan uzak tutun. Bataryayı aşırı ısıtacak güneş gören araba göğsü gibi, kalorifer peteği gibi sıcak yerlerde asla bırakmayın. Bataryalar çok ısındığı zaman hem şarjı çabuk biter hem de ısınmadan dolayı şişme, patlama vb. olumsuz durumlar yaşanabilir.

    Yeni çıkan akıllı cihazlarda hızlı şarj teknolojisi mevcuttur. Hızlı şarj cihazın kısa sürede şarj olmasını sağlar. Bir çok kişi hızlı şarj ve kablosuz şarjın sağlıklı olmadığına inanır. Ama orjinal ve ya kaliteli şarj cihazları kullanıldığı sürece böyle bişey söz konusu değildir. Şarj cihazınız kaliteli ise gönül rahatlığıyla kablosuz veya hızlı şarj seçeneklerini kullanabilirsiniz. 

  Pilleri düzenli şarj etmediğinizde hafıza kaybı yaşayabilirler, yani bazı bölümleri unutabilirler. Örneğin; pilinizi her zaman %25’e düştüğünde şarj eder ve ardından her defasında %75’e çıktığında şarjdan alırsanız, telefon %50’lik alanı temel alır. Bunun anlamı, hiçbir zaman kullanılmayan 0-25 ile 75-100’lük kısımların unutulacağıdır. Bu da zamanla, pilinizin %25’te %0, %75’de ise %100’müş gibi göründüğü anlamına gelir. Dolayısıyla bataryalarınız tam bitmeden şarja takmayın ve yüzde yüz dolunca şarjdan çekin. Bataryaları uzun süre şarj da bırakmak da sürekli bir şarj döngüsü gerçekleştirdiği için bataryaların şişmesine ve bozulmasına sebebiyet verebilmektedir.

   Piller düzensiz şarjdan dolayı bazen güç %50’deyken %70’te görünmesi gibi örnekler de yaşanabiliyor. Bu durumlarda pili sonuna kadar boşaltın ve yeniden şarj edin. Bu pilinizin kalibre edilmesini sağlar. Bu sistem yalnızca telefonlar için değil dizüstü bilgisayarlar için de geçerli bir durumdur. 

   Pilinizin ve cihazınızın performansının en büyük düşmanlarından biri arka planda sürekli çalışan uygulamalardır. Açık kalan uygulamalar arka planda sürekli çalışarak ham cihazın raminden harcayıp cihazın yavaş çalışmasına sebep olurlar, hem internetinizi boş yere harcarlar hem de enerji harcayarak bataryanızın hemen bitmesine sebebiyet verirler. Uygulamaları kullandıktan sonra açık kalan uygulamaları kapatmayı ve ramini boşaltmayı unutmayın. Yeni akıllı cihazlarda pil optimizasyonu seçeneği de mevcut. Pil optimizasyonunu Ayarladığınızda uzun süre kullanmadığınız uygulamalar sistem tarafından otomatik olarak devre dışı bırakılır.  

    Yine sürekli açık kalan bluetooth bağlantısı, hücresel veri ve kablosuz ağ bağlantısı da pillerin çabucak bitmesine ve cihazın sık sık şarj edilmesine sebebiyet vermektedir. Kullanmadığınız zamanlarda bu tür bağlantılar açık kaldığı zaman arka planda sürekli çalışarak cihazı yormakta ve bataryanın bitmesine sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla kullanmadığınız zamanlarda bu bağlantıları kapatmayı unutmayın.

   Konum servisinin açık bırakılması da, arka planda pilin ömrünü kısaltan önemli bir nedendir. Konum servislerini kullanmadığınız zamanlarda kapalı kalması cihazınız ve bataryanız için en doğru tercih olacaktır.

  Cihazınızın uyku moduna geçme süresini mümkün oldukça kısa tutmanızda fayda var. 15 saniye gibi bir süre kullanılmadığı zaman ekranı kapatıp uyku moduna geçmesi için ideal bir süredir. Ayrıca ekran parlaklığının çok fazla açık olması ve duvar kâğıdı olarak çok açık renk arka plan kullanmak da yine fazla enerji harcama sebebidir. Daha az pil kullanımı için ekranda koyu renkli arka plan kullanmak daha faydalı olacaktır.

   Cihazınızın ve bataryanızın sağlığı için yazılım ve uygulama güncellemelerini mutlaka yapın. Yeni versiyonlar, önceki versiyonların hatalarını düzeltmek ve performansını yükseltmek için yayınlanır. Dolayısıyla güncel versiyonlar eskilerinden daha az pil harcarlar. Cihazın sistem güncellemelerini ve uygulamaların güncel versiyonlarını manuel olarak indirip güncelleyin.

    Cihazınızın, pili etkileyen durumları otomatik olarak devre dışı bırakıp, pil ömrünü uzatan düşük pil modu veya pil tasarruf modunu kullanabilirsiniz. Düşük güç modu, batarya ömrünüzü etkileyen durumları devre dışı bırakır ve pil seviyenizin daha uzun süre dayanmasını sağlar.

Pillerin, içerisindeki kimyasal maddeler nedeniyle çevreye ve insana ciddi şekilde zarar verme potansiyeli vardır. Bu nedenle pillerinizin ömrünün uzun olması için bilinçli bir kullanım gerçekleştirilmeli, bozulan piller mutlaka pil geri dönüşüm kutularına atılmalı ve başka amaçlarla veya yöntemlerle kullanılmamalıdır. Piller geri dönüştürülmeli ve geri dönüştürme şirketleri veya merkezleri de pilleri doğru yöntemlerle geri dönüşümünü yapmalıdır. Eğer piller doğada bırakılırsa paslanma sonucu kimyasalları doğaya salınabilir, toprağı zehirleyebilir ve ciddi yaralanmalara sebebiyet verebilirler...